Dolnośląskie Dni Pionierów Osadnictwa

Pomysłodawcą i inspiratorem Dolnośląskich Dni Pionierów Osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych jest Tadeusz Samborski, Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego.

- 70 lat temu nasi ojcowie i dziadkowie, po zakończeniu działań wojennych, przystąpili do zagospodarowania Ziem Odzyskanych. Odbudowywali zniszczone wsie, miasta, tworzyli polską administrację, szkolnictwo i kulturę. W okrągłą rocznicę tych chwalebnych czynów pragniemy uczcić ich historyczny wkład w dzieło budowy państwa polskiego - mówił Tadeusz Samborski.

Ta znacząca  rocznica jest okazją do wspominania powojennych dziejów Polski, propagowania postawy patriotycznej, a także ukazania młodemu pokoleniu Dolnoślązaków korzeni ich przodków.

Dolnośląskie Dni Pionierów Osadnictwa trwały cztery dni i odbywały się w większości na Zamku Piastowskim w Legnicy.

14 maja odbył się wernisaż wystawy  „Powrót nad Odrę i Bałtyk. Ziemie Odzyskane w plakacie polskim” (plakaty ze zbiorów Muzeum Niepodległości w Warszawie). Słowo wstępne wygłosił Jan Engelgard z Muzeum Niepodległości w Warszawie. Przygotowano również ekspozycję pamiątek przywiezionych na Ziemie Odzyskane przez Pionierów Osadnictwa ze swojej Kresowej Ojcowizny – „Śladami Ojców naszych” - pamiątki i eksponaty m.in. ze wsi Brzóska (gm. Wińsko), z Paszowic (Powiat Jawor), z Mojęcic (Powiat Wołów), z Brzegu Dolnego.

15 maja był „dniem filmowym”, w ramach którego odbył się pokaz filmów fabularnych zawierających fragmenty poświęcone tematyce pierwszych lat polskiej obecności na Ziemiach Odzyskanych („Rzeczpospolita babska”, „Sami swoi”, „Prawo i pięć”) oraz filmów dokumentalnych (m.in. „Mój pierwszy dzień”) i fragmentów Polskiej Kroniki Filmowej. Gospodarzem całodniowej sekwencji był Olgierd Poniźnik, twórca Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu, a specjalnym gościem – Irena Karel, kreująca jedną z głównych ról w filmie „Rzeczpospolita babska”. Ilustracja artystyczna została przygotowana przez aktorów: Aurelię Sobczak i Zbigniewa Lesienia.

16 maja na Zamku Piastowskim prezentowane były książki, czasopisma, gazety, rękopisy zawierające wspomnienia i relacje osadników, wydane przez samorządy lokalne województwa dolnośląskiego różnych szczebli. Wydawnictwa te są pokłosiem inicjatyw społecznych, m.in.: „Ocalić od zapomnienia” (gmina Wołów), „Był taki czas... Pogranicze polsko-niemieckie” (Syców – Kępno – Ostrzeszów), „Wspomnienia pionierów” (gmina Malczyce), „Pamiętniki, relacje i wspomnienia osadników dawnej gminy Głogów”, „Osadnicy i ich następcy – relacje i wspomnienia mieszkańców Gminy Kotla”,  „Żyliśmy nadzieją. Wspomnienia” (Brzeg Dolny), „Pionierskie lata gminy Siekierczyn. Rzecz o naszych korzeniach”, „Żyć dla powrotu. Moje małe tęsknoty” (Prochowice). Cykl wydany przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego „Mom jo skarb” zaprezentowała i omówiła wicemarszałek Ewa Mańkowska.

17 maja odbyło się uroczyste spotkanie bohaterów tamtych dni z władzami samorządowymi województwa dolnośląskiego oraz innymi zaproszonymi gośćmi oficjalnymi. W uroczystościach wziął udział Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski, a także poseł do Parlamentu Europejskiego Jarosław Kalinowski, pułkownik dr hab. Ryszard Sobierajski, Prezes Zarządu Głównego Związku Kombatantów i byłych Więźniów Politycznych.

Po uroczystej mszy świętej w kościele św. Jana Chrzciciela w Legnicy w intencji Żołnierzy I i II Armii Wojska Polskiego, Pionierów Osadnictwa na Dolnym Śląsku oraz ludzi zasłużonych dla regionu w dziele zagospodarowywania Ziem Odzyskanych, samorządowców i pionierów szkolnictwa, rozpoczęły się uroczystości na Zamku Piastowskim. Medalami za zasługi dla Związku Kombatantów oraz Krzyżami Kresowymi zostały odznaczone osoby szczególnie zaangażowane w promowanie problematyki kresowej w przestrzeni publicznej i utrwalanie pamięci o kresowych rodowodach Pionierów Osadnictwa na Ziemiach Odzyskanych. Odznaczenia wręczyli: marszałek Cezary Przybylski, pułkownik dr hab. Ryszard Sobierajski oraz członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego Tadeusz Samborski.

W trakcie uroczystości marszałek Przybylski podkreślał ogromny wysiłek i zaangażowanie, jakie towarzyszyły ludziom, którzy przybyli na te tereny w nadziei na nowe spokojne życie. Wielkie znaczenie dla budowy polskiej tożsamości i integracji społecznej na Ziemiach Zachodnich od początku odegrał Kościół. Do zbudowania więzi obywatelskiej mieszkańców tych ziem przyczyniła się też w późniejszym okresie Solidarność.

Wykład pt. "Kresowa Odyseja – zza Buga na Dolny Śląsk" wygłosił  prof. Sławomir Nicieja, rektor Uniwersytetu Opolskiego. Był też czas na wspomnienia pierwszych osadników. Po części oficjalnej rozpoczęły się występy zespołów artystycznych z Dolnego Śląska, a do godzin wieczornych na dziedzińcu zamkowym trwała biesiada z kuchnią polową. Obecni byli również przedstawiciele grup rekonstrukcyjnych prezentujących mundury i akcesoria militarne z czasów II Wojny Światowej.