Stowarzyszenia. Co zmieni się w maju?

Jeśli ktoś w najbliższym czasie planuje założyć stowarzyszenie, warto zapoznać się z nowymi przepisami.  Poniżej krótka prezentacja  najważniejszych zmian, które będą obowiązywać po 20 maja 2016 roku.

ZMIANY DOTYCZĄCE STOWARZYSZEŃ ZAREJESTROWANYCH W KRS.

1) Ilość osób potrzebnych do założenia stowarzyszenia.
Do tej pory, aby założyć stowarzyszenie, należało zebrać minimum 15 osób. Zgodnie ze zmienionymi przepisami musi to być 7 osób. Zmiana w ustawie dotyczy tylko liczby osób, które mogą zawiązać stowarzyszenie. Warunki, jakie muszą spełnić osoby indywidualne, pozostały takie same (obywatele polscy posiadający pełną zdolność do czynności prawnych, niepozbawieni prawa publicznych; cudzoziemcy zamieszkali w Polsce). Nie zmieniły się również zasady uczestnictwa w stowarzyszeniu osób małoletnich. Małoletni nie mogą być członkami – założycielami, ale mogą przystępować do już działających stowarzyszeń, a nawet być we władzach takiego stowarzyszenia.

2) Komitet założycielski.
Aktualnie komitet założycielski musi być powołany. Po wejściu  w życie zmian, nie będzie obowiązkowy. Obowiązkowo trzeba powołać zarząd, gdyż to właśnie zarząd składa wniosek
o rejestrację do KRS.

3) Zatrudnianie członków w stowarzyszeniu.
Znowelizowana ustawa daje takie prawo. Aktualnie nie jest to jasno sprecyzowane.

4) Możliwość pobierania wynagrodzenia za zarządzanie.
Nowością jest możliwość wynagradzania członków zarządu za pełnioną funkcję. Do tej pory członkowie, w tym członkowie zarządu mogli być zatrudniani w stowarzyszeniu przy pracach niezwiązanych bezpośrednio z obowiązkami, kompetencjami wynikającymi ze statutu (np. dostawiali wynagrodzenie na prowadzenie szkolenia, a nie za zarządzanie organizacją). Znowelizowana ustawa daje możliwość wynagradzania członków zarządu "za czynności związane z pełnioną funkcją". Warunkiem jest jednak wprowadzenie takiej możliwości do statutu stowarzyszenia. Umowy z członkami zarządu – niezależnie od tego czy będą one dotyczyły konkretnego zadania czy wynagrodzenia za pracę zarządczą – muszą być podpisywane przez pełnomocnika powołanego uchwałą walnego zebrania członków albo przez członka komisji rewizyjnej wskazanego w uchwale komisji rewizyjnej.

5) Rejestracja bez nadzoru starosty.
Wprowadzane zmiany upraszczają procedurę rejestracji, także poprzez ustalenie, że starosta (jako organ nadzoru) nie będzie uczestniczył w powstawaniu stowarzyszeń, tzn. nie będzie badał statutu tworzonych stowarzyszeń. Nadal to starosta jest organem nadzoru zewnętrznego nad stowarzyszeniem i musi wiedzieć, że takie stowarzyszenie się zarejestrowało. Zatem sąd po rejestracji – informacyjne - przesyła do starostwa postanowienie o wpisie wraz z listą założycieli, statutem i uchwałami. Sam nadzór starosty nad działalnością organizacji również został ograniczony – może być sprawowany wyłącznie w zakresie zgodności ich [stowarzyszeń] działania z przepisami prawa i postanowieniami statutu.

ZMIANY DOTYCZĄCE STOWARZYSZEŃ ZWYKŁYCH.
Obecnie stowarzyszenia zwykłe mają bardzo ograniczone możliwości działania. Zmiany w ustawie pozwalają o wiele więcej. Wprawdzie stowarzyszenia zwykłe nadal nie będą mogły prowadzić działalności odpłatnej ani działalności gospodarczej. Będą jednak posiadały tzw. ułomną osobowość prawną. Dzięki temu zwiększą się możliwości pozyskiwania środków: stowarzyszenia zwykłe będą mogły korzystać nie tylko ze składek członkowskich, jak to było do tej pory, ale także z darowizn, spadków, ofiarności publicznej, a przede wszystkim z dotacji. Ponadto będą mogły stać się opp i wykorzystywać przywileje związane z posiadaniem takiego statusu. Za zobowiązania odpowiadać będzie stowarzyszenie, w drugim rzędzie – wszyscy członkowie. Ponadto, stowarzyszenie zwykłe będzie mogło posiadać majątek, np. kupić lokal na własność, uzyska również zdolność sądową (może pozywać i być pozywane). Od 2017 r. stowarzyszenie zwykłe będzie mogło przerejestrować się do KRS (po spełnieniu wymogów).

Podobnie jak przed zmianami, o swoim powstaniu stowarzyszenie zwykłe będzie informować starostę. Ewidencja prowadzona przez starostów będzie ujednolicona. Projekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie określenia sposobu prowadzenia ewidencji stowarzyszeń zwykłych, jej wzoru oraz szczegółowej treści wpisów, pojawił się w połowie marca 2016 r. Rozporządzenie wejdzie w życie jednocześnie ze zmianami (20 maja).

Artykuł do wydruku]

Opracowała: Karolina Furmańska
Doradca dla organizacji pozarządowych

Regionalny Punkt Konsultacyjno-Doradczy dla organizacji pozarządowych