Sprawozdanie merytoryczne organizacji pozarządowej

Czym jest sprawozdanie merytoryczne? Najogólniej rzecz ujmując – jest spisaniem dokonań organizacji w danym roku. W dokumencie tym należy umieścić informacje na temat wszystkich ważnych zdarzeń, zrealizowanych działań, wygenerowanych przychodów i kosztów oraz sytuacji mających wpływ na status organizacji i warunkujących jej trwanie.

Stowarzyszenie
Sprawozdanie merytoryczne stowarzyszenia nie jest regulowane żadnym odrębnym aktem prawnym. Dodać warto, że tak naprawdę stowarzyszenie nie ma wyraźnie wskazanego obowiązku sporządzenia sprawozdania z działalności. Jednak zwykle zarząd stowarzyszenia przygotowuje je, bo m.in. właśnie ono stanowi podstawę do oceny aktywności zarządu za dany rok, dlatego też przedstawia się je walnemu zebraniu lub komisji rewizyjnej.
Warto pamiętać, że organ nadzoru stowarzyszenia (starosta lub prezydent miasta) może zażądać przedstawienia sprawozdania z działalności.
Stowarzyszenie nie musi upubliczniać sprawozdania merytorycznego, jednak często z powodów wizerunkowych umieszcza je np. na stronie internetowej. Daje w ten sposób wyraz jawności swoich działań, co ma znaczenie przy korzystaniu z dotacji ze środków publicznych lub – środków pozyskanych w drodze darowizny. Stowarzyszenia nie wysyłają nigdzie swoich sprawozdań merytorycznych.

Fundacja
W przeciwieństwie do stowarzyszeń fundacje mają obowiązek sprawozdawczości merytorycznej uregulowany ściśle przepisami (Rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z działalności fundacji [Dz.U. 2001 nr 50 poz. 529]).
Na bazie wskazanego dokumentu można wskazać zakres podstawowych informacji podawanych w takim sprawozdaniu. Znajdą się wśród nich m.in. dane teleadresowe fundacji, dane z KRS, data wpisu, dane dotyczące członków zarządu, wskazanie celów statutowych, informacja o prowadzonej działalności gospodarczej, informacje o prowadzonych działaniach (w zakresie realizacji celów statutowych), informacje o podjętych uchwałach, dane nt. przychodów i kosztów oraz dane dotyczące zatrudnienia.

Nie ma jednego obowiązującego wzoru sprawozdania merytorycznego fundacji. Można korzystać z gotowych formularzy prezentowanych w różnych poradnikach, można również stworzyć swój własny wzór – kluczowe znaczenie ma zgodność zakresu podanych informacji z zakresem wskazanym w przywołanym wcześniej rozporządzeniu.
Fundacja wysyła sprawozdanie z działalności do właściwego ministra (sprawującego nad nią nadzór). Nie ma wskazanego konkretnego terminu przesłania sprawozdania, przyjmuje się więc, że sprawozdanie za rok n przesyłamy do końca roku n+1 (czyli do końca roku 2015 przesłać należy sprawozdanie za rok 2014).

Organizacja pozarządowa posiadająca status OPP
W przypadku OPP roczne merytoryczne sprawozdanie z działalności jest czymś odmiennym od sprawozdania merytorycznego OPP. W efekcie organizacja pozarządowa ze statusem OPP przygotowuje adekwatne do formy prawnej sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie merytoryczne OPP wg odpowiedniego wzoru.

Sprawozdanie to sporządzane jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie wzorów rocznego sprawozdania merytorycznego oraz rocznego uproszczonego sprawozdania merytorycznego z działalności organizacji pożytku publicznego. Zależnie od wysokości przychodów opp wykorzystuje wersję uproszczoną sprawozdania (do 100 tys. zł) albo  podstawową (powyżej 100 tys. zł przychodu).
Zakres sprawozdania merytorycznego opp jest dość szeroki, ściśle reguluje to wskazane wyżej rozporządzenie (zawierające m.in. wzór – formularz takiego sprawozdania). Dla celów publikacji warto skorzystać z bazy internetowej MPiPS. Od kilku lat nie ma już obowiązku przesyłania sprawozdania do MPiPS w wersji papierowej.

W przypadku, kiedy rok obrotowy organizacji OPP jest taki sam jak rok, sprawozdanie merytoryczne OPP powinno być przygotowane i opublikowane wraz z zatwierdzonym sprawozdaniem finansowym w nieprzekraczalnym terminie do 15 lipca. Jeśli rok obrotowy jest inny, OPP powinna umieścić sprawozdanie w bazie w ciągu 15 dni od daty zatwierdzenia sprawozdania finansowego.

OPP muszą ponadto upublicznić swoje sprawozdanie, najprościej zrobić to poprzez jego publikację na stronie internetowej danej organizacji.

Jolanta Kluba
Doradca dla organizacji pozarządowych