Założenia realizacji programu

Uruchomienie regionalnego programu odnowy wsi w województwie dolnośląskim wychodzi naprzeciw zagrożeniom przed jakimi stanie współczesna wieś w najbliższych latach. Związane jest to ze zmianami jakie zaistnieją we wsiach w związku z utratą przez sołectwo charakteru typowo  rolniczego. Duży wpływ będzie tu miała polityka UE skierowana na obszary wiejskie.  Wg niektórych źródeł w ciągu kilkunastu lat członkostwa w UE zlikwidowanych może zostać od 30 do 60% niskotowarowych gospodarstw rolnych.
Odnowa wsi – to metoda rozwoju obszarów wiejskich, która odnosi się do pełnego spektrum potrzeb człowieka oraz jego problemów wynikających z zamieszkiwania na obszarach wiejskich.  Jest przez nią samą wybrana i skutecznie ją integruje i aktywizuje.
Odnowa wsi jako program regionalny doskonale wpisuje się w Strategię Rozwoju Województwa Dolnośląskiego – Cel „społeczny” – Priorytet 2 – Umacnianie społeczeństwa obywatelskiego, rozwój kultury, Działanie 5 – Aktywizacja społeczności lokalnych, w szczególności  z terenów wiejskich i małych ośrodków miejskich. Cel „przestrzenny” – Priorytet 2 – Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 3 – Wykształcenie nowej koncepcji wsi -  rozwój pozarolniczej aktywności mieszkańców terenów wiejskich i wykształcenie nowych funkcji dla tych terenów oraz  Priorytet 3 – Poprawa ładu przestrzennego, harmonijności struktur przestrzennych, Działanie 3 – Ochrona dziedzictwa kulturowego.

Program odnowy wsi przynosi olbrzymie korzyści społecznościom lokalnym, które go konsekwentnie  realizują. Dotyczą one zarówno sfery materialnej, gospodarczej, jak również  sfery związanej z kultywowanie, lub tworzeniem nowych tradycji, ze swoją  tożsamością. Powodem jest jego prostota.
Realizacja programu opiera się na trzech zasadach:
1.    Oddolności – zaangażowanie i odpowiedzialność społeczności lokalnej
2.    Pomocniczości – partnerstwo sołectwa z gminą
3.    Współdziałania czynników rozwoju lokalnego – wsie posiadają przywództwo, akceptowaną przez mieszkańców strategię rozwoju opracowaną przez nich samych oraz wsparcie ze strony gminy dla realizacji strategii.

Program odnowy wsi daje możliwość, poprzez wykorzystanie często uśpionego potencjału wewnętrznego mieszkańców i ich zaangażowania do pracy na rzecz swoich miejscowości, do realnej poprawy jakości życia na wsi. Przykłady z województw opolskiego lub śląskiego pokazują dobitnie, iż przy niewielkiej pomocy finansowej ze strony gminy, sołectwa uzyskują wymierne rezultaty, uruchomiły i zdynamizowały aktywność społeczności lokalnych, poprzez realizację licznych projektów poprawiły w stopniu znacznym sytuację gospodarczo – ekonomiczną. Powstały nowe miejsca pracy nie związane z rolnictwem, poprawiła się estetyka wsi. Ludzie uwierzyli, że rozwój ich miejscowości zależy wyłącznie od nich, że ich wieś jest atrakcyjnym miejscem do życia.

Warunkiem uzyskania realnych efektów przez sołectwo jest tu przede wszystkim zaangażowanie i współpraca samorządowych władz publicznych, obejmujących obszar wsi uczestniczącej w procesie rozwoju. Należy także pamiętać, że odnowa wsi jest procesem wieloletnim, a pozytywne efekty osiągane są na ogół w dłuższym okresie czasu. Stąd też konieczne jest długotrwałe, pozytywne zaangażowanie władz lokalnych i ich wsparcie działań grup odnowy wsi.

Bardzo istotne jest również stałe wsparcie ze strony samorządu województwa, przejawiające się poprzez min. uruchomienie skutecznych instrumentów wsparcia (w tym również finansowych).

Efektem programu ma być uruchomienie trwałego i samopodtrzymującego się rozwoju społeczności wiejskich na obszarze wybranych sołectw i gmin z założeniem ich oddziaływania na bliższe i dalsze obszary wiejskie poprzez promieniowanie najlepszych wzorców odnowy wsi.
W programie regionalnym wykorzystane zostaną doświadczenia innych regionów Polski, w tym sąsiedniego województwa opolskiego i śląskiego.  
Pomocny do osiągnięcia sukcesu może być także fakt, że na obszarze Dolnego Śląska stosunkowo dobrze działają Lokalne Grupy Działania w ramach LEADER-a. Obie metody mają wiele wspólnego -  oddolne podejście, podmiotowość, zaangażowanie społeczności lokalnych, planowanie rozwoju - i mimo, że to dwa różne sposoby  niwelowania problemów występujących na obszarach wiejskich to są one komplementarne w stosunku do siebie a nie konkurencyjne. Doświadczenia innych regionów wskazują, że bardzo często liderzy odnowy wsi funkcjonują w LGD. Istotnym jest także fakt, iż PROW 2007-2013 zakłada wzajemne zależności w realizacji obu programów. Mieszkańcy wsi, w których działają LGD, zainteresowanie realizacją swoich projektów muszą zapoznać się ze strategiami tych grup i tak przygotować swoje projekty, by wpisywały się one w opracowaną strategię i służyły rozwojowi całego obszaru.

Sukcesy w realizacji programu w województwach opolskim, lub śląskim pokazują dobitnie, że dzięki funkcjonowaniu odnowy wsi na danym regionie uzyskiwany jest stan, w którym  wieś  w ciągu kilkunastu lat zmienia się pod względem jakościowym, trendy negatywne ulegają odwróceniu, wieś szybciej się rozwija. Obiera swoją specjalizację dzięki czemu staje się miejsce strategicznym dla całej gminy.  A co najważniejsze – gmina zyskuje świadomą swoich potrzeb i możliwości społeczność wiejską jako partnera do współpracy.