rozmiar czcionki: A | A | A

Horyzont 2020

Program ramowy „Horyzont 2020” to największy program finansowania badań naukowych i innowacji w historii Unii Europejskiej. Jego łączny, siedmioletni budżet wynosi nieco ponad 77 mld euro. Kluczowym zadaniem Programu jest stworzenie spójnego systemu finansowania innowacji: od koncepcji naukowej, poprzez etap badań, aż po wdrożenie nowych rozwiązań, produktów czy technologii.

Swoim zakresem obejmuje trzy dotychczas odrębne programy wspierania badań na poziomie unijnym:
• 7. Program Ramowy UE w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji
• część Programu Ramowego na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP) dedykowaną innowacyjności
• działania Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT).

Struktura programu „Horyzont 2020" opiera się na trzech zasadniczych priorytetach:

I. DOSKONAŁA BAZA NAUKOWA (Excellence in science) – ok. 24 mld euro

Priorytet ma na celu wzmocnienie jakości bazy naukowej UE i podniesienie konkurencyjności badań naukowych i innowacji UE w skali globalnej.

Składa się z czterech celów szczegółowych:
Europejska Rada ds. Badań Naukowych (European Research Council – ERC) – wspiera twórcze i nowatorskie pomysły badawcze we wszystkich dziedzinach wiedzy. Wysoko cenione są projekty interdyscyplinarne, o wysokim stopniu ryzyka naukowego, prowadzące do ważnych odkryć i przełomowych wyników. Klasyczny podział na badania podstawowe i stosowane nie ma znaczenia: badania muszą mieć charakter poznawczy, pionierski, przekraczać obecne granice wiedzy.
Przyszłe i powstające technologie (Future and Emerging Technologies – FET) – służy do finansowania interdyscyplinarnych projektów, które odniosą najlepszy skutek łącząc potencjał z różnych dziedzin nauki (fizyki, informatyki, biologii, nauki o środowisku, naukach społecznych, humanistycznych i innych) oraz różnych dyscyplin zaawansowanej inżynierii, tak by badane rozwiązania można było wdrożyć i stworzyć zupełnie nowe technologie.
Działania Marii Skłodowskiej-Curie (Marie Skłodowska-Curie Actions – MSCA) – służą tworzeniu optymalnych warunków do rozwoju i korzystania z kapitału intelektualnego Europy. Mają być realizowane poprzez prowadzenie badań naukowych i wymianę wiedzy wspierane rozwijaniem innowacyjnych programów badawczo-szkoleniowych, współpracą pomiędzy sektorem akademickim i pozaakademickim oraz krajami trzecimi, tworzeniem atrakcyjnych warunków pracy i zatrudnienia, a także promowaniem kariery naukowej.  
Europejska infrastruktura badawcza, w tym e-infrastruktury (European Research Infrastructures, including e-Infrastructures) – różnego typu laboratoria, obserwatoria, banki danych, specjalistyczne archiwa, biblioteki lub zbiory, statki i samoloty badawcze, a także infrastruktura informatyczna (e-infrastruktura). Granty służyć mają rozwojowi i jak najlepszemu wykorzystaniu infrastruktur badawczych w Europie, m.in. budowie nowych infrastruktur o ogólnoeuropejskim znaczeniu, służących wszystkim dziedzinom nauki i techniki.

II. WIODĄCA POZYCJA W PRZEMYŚLE (Industrial leadership) – ok. 17 mld euro

Priorytet ma na celu przyspieszenie rozwoju technologii i innowacji, które zapewnią podstawy działania przedsiębiorstwom przyszłości i pomogą innowacyjnym europejskim MŚP przeobrazić się w wiodące firmy na rynku światowym.

Składa się z trzech celów szczegółowych:
Wiodąca pozycja w zakresie technologii prorozwojowych i przemysłowych (Leadership in enabling and industrial technologies – LEIT) – nacisk jest położony na wsparcie badań naukowych i innowacji, kończących się wdrożeniami. Ta część programu przyczyni się do poprawy konkurencyjności Europy, tworzenia miejsc pracy i wspieranie wzrostu gospodarczego. To ważny element strategii UE dla kluczowych technologii wspomagających (KET).
Główne obszary to:
1) technologie informacyjno-komunikacyjne ICT
2) nanotechnologie, materiały zaawansowane, zaawansowane systemy produkcji i przetwarzania, biotechnologia
3) technologie kosmiczne.
Dostęp do finansowania ryzyka (Access to Risk Finance) – obok grantów, oferuje także wsparcie w postaci instrumentów finansowych oraz działań wspierających.
Oferta podprogramu obejmuje:
1) instrumenty dłużne
2) instrumenty kapitałowe
3) akcje wspierające
4) działania na rzecz transferu technologii.
Innowacje w MŚP (Innovation in SMEs) – dają szansę MŚP na wsparcie w ramach wszystkich filarów programu „Horyzont 2020”. Uczestnictwo MŚP będzie finansowane zwłaszcza za pomocą nowego instrumentu. Mechanizm ten stworzy nowe możliwości biznesowe, dopasowane do wyzwań społecznych. Ponadto, wzmocni produktywność i innowacyjność MŚP, dzięki czemu będą mogły one rozwijać swoją działalność.

III. WYZWANIA SPOŁECZNE (Societal challenges) – ok. 30 mld euro

Priorytet jest odpowiedzią na najważniejsze wyzwania społeczne, określone w strategii „Europa 2020”.

Obejmie następujące wyzwania:
Zdrowie, zmiany demograficzne i dobrostan (Health, Demographic Change and Wellbeing) –zapewnienie wszystkim obywatelom (dzieciom, dorosłym i ludziom starszym) zdrowia i dobrostanu przez całe życie oraz wysokiej jakości opieki zdrowotnej.
Bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo, badania mórz i wód śródlądowych oraz biogospodarka (Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research and the bioeconomy)
Bezpieczna, czysta i efektywna energia (Secure, Clean and Efficient Energy) – wsparcie niezawodnego, trwałego i konkurencyjnego systemu energetycznego.
Inteligentny, zielony i zintegrowany transport (Smart, Green and Integrated Transport) – budowa zasobo-oszczędnego, przyjaznego dla środowiska i klimatu, bezpiecznego i bez zakłóceń europejskiego sytemu transportowego na potrzeby wszystkich obywateli, gospodarki i społeczeństwa.
Działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce (Climate Action, Environment, Resource Efficiency and Raw Materials) pozwolą na zwiększenie konkurencyjności Europy, zwiększenie bezpieczeństwa surowcowego i dobrobytu.
Europa w zmieniającym się świecieintegracyjne, innowacyjne i refleksyjne społeczeństwa (Europe in a changing world inclusive, innovative and reflective societies) – zmniejszanie nierówności i wykluczenia społecznego w Europie (80 mln osób zagrożonych ubóstwem, 14 milionów młodych ludzi bez edukacji, zatrudnienia lub możliwości szkolenia się), przezwyciężenie kryzysu gospodarczego i finansowego oraz przeciwdziałanie bezrobociu (12 % w UE, a ponad 20% bezrobocia wśród młodzieży w 2012 r.) są kluczowymi wyzwaniami dla przyszłości Europy. Jednocześnie, istnieje ogromny potencjał dla Europy dzięki możliwościom jakie dają, na przykład, nowe formy innowacji i zaangażowania obywateli. Z tego powodu wspieranie społeczeństw integracyjnych, innowacyjnych i refleksyjnych jest warunkiem trwałej integracji europejskiej.
Bezpieczne społeczeństwa – ochrona wolności i bezpieczeństwa Europy i jej obywateli (Secure societies – Protecting freedom and security of Europe and its citizens) – wzmocnienie wsparcia wewnętrznej i zewnętrznej polityki bezpieczeństwa UE, w szczególności Strategii Bezpieczeństwa Wewnętrznego, poprawa konkurencyjności przemysłu UE i zapobiegania zagrożeniom dla bezpieczeństwa, w tym cyber-zagrożeniom, integrowanie potrzeb użytkowników końcowych oraz zwiększanie wymiaru społecznego i koordynacja.


Trzy główne priorytety uzupełniają cele szczegółowe:


1. Upowszechnianie doskonałości i zapewnienie szerszego uczestnictwa
(Spreading Excellence and Widening Participation) – 816,5 mln euro

Celem jest pełne wykorzystanie europejskiego potencjału badawczego oraz zadbanie o to, by korzyści z gospodarki opartej na innowacjach były jak największe oraz szeroko rozpowszechniane w całej Unii zgodnie z zasadą doskonałości.

Kluczowe działania dla tego celu:
Teaming – ma na celu utworzenie nowych (lub istotną modernizację istniejących) Centrów Doskonałości, mających siedzibę w państwach członkowskich/regionach, które są określone jako mniej rozwinięte w zakresie badań i innowacji poprzez mechanizm łączenia sił z wiodącymi instytucjami badawczymi w Europie (lub konsorcjum takich instytucji), a także krajowymi lub regionalnymi władzami, agencjami do spraw badań na poziomie krajowym lub regionalnym co będzie miało istotne znaczenie w tych partnerstwach.
Twinning – ma na celu znaczne wzmocnienie w określonej dziedzinie badań rozwijającej się instytucji poprzez utworzenie powiązań z co najmniej dwiema instytucjami, które w tym obszarze mają wiodącą pozycję na poziomie międzynarodowym. Będzie to rodzaj współpracy sieciowej. Pożądane będzie odniesienie do krajowych lub regionalnych Strategii Inteligentnej Specjalizacji.
ERA Chairs – ustanowienie katedr Europejskiej Przestrzeni Badawczej ma na celu wsparcie uniwersytetów oraz innych instytucji badawczych o wyraźnym potencjale doskonałości badawczej dla umożliwienia im przyciągania i utrzymania wysokiej jakości zasobów ludzkich oraz wdrożenia zmian strukturalnych niezbędnych do osiągnięcia trwałej doskonałości.
Policy Support Facility – zmierza do poprawy jakości projektowania, realizacji i oceny krajowych/regionalnych polityk w zakresie badań naukowych i innowacji, oferując usługi i porady ekspertów adresowane do decydentów na szczeblu krajowym/regionalnym, w tym: helpdesk, bazę danych z dobrych praktyk w zakresie rozwiązywanie problemów oraz działania w zakresie upowszechniania.
COST – jest międzyrządową strukturą założoną w Europie w 1971 r. w celu wspierania współpracy między naukowcami z całej Europy. Obecnie jest integralną częścią Unii Innowacji i Europejskiej Przestrzeni Badawczej. Ma przyczynić się do realizacji strategii Europa 2020 i kluczowej inicjatywy Unia Innowacji. W programie „Horyzont 2020”, COST rozszerzy swoją gamę tradycyjnych instrumentów współpracy o zestaw nowych narzędzi mających na celu zapewnienie wsparcia strukturalnego dla Europejskiej Przestrzeni Badawczej, poszerzenia bazy badawczej w Europie, a także wspierania współpracy naukowo-technicznej z innymi krajami.  
NCP Network – tworzenie transnarodowej sieci krajowych punktów kontaktowych oraz zwiększanie jej zdolności administracyjnych i operacyjnych, tak aby doskonaliły swoje możliwości w zakresie wspierania potencjalnych uczestników celu szczegółowego Upowszechnianie doskonałości i zapewnienie szerszego uczestnictwa programu „Horyzont 2020”.

2. Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa
(Science with and for society) – 462,2 mln euro

Celem tego programu jest budowanie efektywnej współpracy między nauką a społeczeństwem, w celu pozyskania nowych talentów dla badań i innowacji oraz połączenie doskonałości naukowej ze świadomością społeczną i odpowiedzialnością. W ramach programu wszystkie podmioty społeczne (naukowcy, obywatele, decydenci polityczni, biznesowi, organizacje trzeciego sektora, itp.) mają możliwość współpracy w trakcie całego procesu badań i innowacji w celu lepszego dostosowania zarówno procesu, jak i jego wyników do wartości, potrzeb i oczekiwań społeczeństwa europejskiego. Takie podejście do badań naukowych i innowacji nazwano odpowiedzialnymi badaniami naukowymi i innowacjami (Responsible Research and Innovation).

3. Działania Wspólnego Centrum Badawczego
(Joint Research Centre – JRC) – 1,9 mld euro

Wspólne Centrum Badawcze jest jedną z Dyrekcji Generalnych Komisji Europejskiej. Koncentruje się na sześciu obszarach tematycznych, wpisujących się w strategię „Europa 2020” oraz Europejską Przestrzeń Badawczą:
1. Unia Gospodarcza i Walutowa
2. Rynek wewnętrzny: wzrost, miejsca pracy, innowacje
3. Gospodarka niskoemisyjna i efektywne wykorzystanie zasobów (środowisko, zmiany klimatu, energia, transport)
4. Rolnictwo i bezpieczeństwo żywnościowe
5. Zdrowie publiczne, bezpieczeństwo i ochrona
6. Ochrona i bezpieczeństwo jądrowe.

4. Działania Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii
(European Institute of Innovation and Technology – EIT) – 2,7 mld euro

EIT ma na celu zwiększenie zdolności Europy do innowacji, która odgrywa coraz większą rolę w gospodarce opartej na wiedzy. Szczególnym zadaniem EIT jest integracja szkolnictwa wyższego i przedsiębiorczości z badaniami naukowymi i innowacjami, jako elementów jednego łańcucha innowacyjnego w UE i poza nią, co powinno prowadzić m.in. do intensywniejszego wprowadzania na rynek innowacyjnych usług, produktów i procesów.


Zasady uczestnictwa w programie „Horyzont 2020”

Zasady uczestnictwa zostały uproszczone w porównaniu z zasadami obowiązującymi w poprzednich programach ramowych, poprzez wprowadzenie m.in.:
• jednego poziomu finansowania w projekcie dla wszystkich uczestników
- podstawowy poziom finansowania dla projektów badawczo-innowacyjnych – do 100% kosztów kwalifikowanych
- dla projektów innowacyjnych – do 70% kosztów kwalifikowanych (w przypadku podmiotów prawnych o charakterze niezarobkowym do 100%)
• stałego ryczałtu na koszty pośrednie w wysokości 25% kosztów kwalifikowanych
• kwalifikowalności podatku VAT, jeśli beneficjent nie ma możliwości jego odzyskania
• braku wymogu rejestracji czasu pracy osób pracujących wyłącznie w projekcie
• szerszej akceptacji zwykłych praktyk księgowych beneficjenta
• zasady, że czas od zakończenia konkursu do podpisania umowy grantowej nie przekracza 8 miesięcy
• zmodyfikowanej strategii w zakresie audytów, nakierowanej na zapobieganie nadużyciom
• zasady otwartego dostępu do publikacji naukowych.

W programie „Horyzont 2020” utrzymane zostały generalne zasady uczestnictwa stosowane w poprzednich programach ramowych, tj.:
• projekty będą realizowane przez konsorcja złożone z co najmniej 3 partnerów z 3 różnych państw członkowskich UE i/lub państw stowarzyszonych z programem ramowym
• we wskazanych przypadkach projekty mogą być realizowane przez podmioty indywidualne: granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), niektóre działania Marii Skłodowskiej-Curie, instrument dla MŚP oraz działania koordynacyjne i wspierające (projekty CSA)
• najlepsze projekty będą wybierane w drodze konkursowej
• jakość projektów będzie oceniana przez niezależnych ekspertów
• podstawowe kryteria oceny  to doskonałość, oddziaływanie i implementacja (w przypadku grantów ERC – tylko doskonałość)
• projekty muszą mieć wymiar europejski (European added value).

Budżet programu „Horyzont 2020"
W ciągu 7 lat (2014-2020) na nowatorskie badania i innowacyjne rozwiązania przeznaczone zostanie łącznie 77,0283 mld euro. W ciągu pierwszych dwóch lat funkcjonowania programu (2014-2015) udostępnionych zostanie 15 mld euro. Komisja Europejska po raz pierwszy określiła priorytety finansowania na najbliższe dwa lata, dzięki czemu badacze i przedsiębiorstwa zyskają jasny obraz kierunku, w jakim zmierza polityka UE w dziedzinie badań naukowych.


Więcej informacji:

Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej
ul. Krzywickiego 34
02-078 Warszawa
T: +48-22-826-25-02
F: +48-22-828-53-70
Pytania dotyczące programów ramowych prosimy wysyłać na: kpk@kpk.gov.pl


Strona internetowa programu „Horyzont 2020”

Dokumenty dotyczące programu „Horyzont 2020”

Informacje na temat konkursów

Informacje na temat naboru ekspertów do oceny wniosków